गर्भावस्थाको १८ औं हप्ता देखि २१ औं हप्ताको बीचमा गरिने अल्ट्रासाउन्ड (भिडियो एक्सरे-रे) परीक्षणलाई एनोमाली स्क्यान भनिन्छ। गर्भावस्थामा, आमा र बच्चाको स्वास्थ्य जाँच गर्न गरिने धेरै प्रकारका परीक्षण मध्य गर्भावस्थाको विशेष अल्ट्रासाउण्ड परीक्षण नै एनोमाली स्क्यान हो।
एनोमाली स्क्यान मार्फत आमाको पाठेघरको जाँच गरिन्छ र यस मार्फत आमा र गर्भमा रहेको बच्चाको स्वास्थ्य स्थिति विस्तृतमा थाहा हुन्छ । एनोमाली स्क्यानबाट पनि भ्रूणको लिंग पत्ता लगाउन सकिन्छ, तर हामी तपाईलाई भनौं कि गर्भमा रहेको बच्चाको लिंग जाँच गर्नु गैरकानूनी छ। मिड प्रेग्नेंसी टेस्ट वा एनोमाली स्क्यान मार्फत भ्रूणको शरीरको विकास र त्यसमा रहेका दोषहरूबारे थाहा पाउन सकिन्छ।
यो एक प्रकारको अल्ट्रासाउन्ड परीक्षण हो जसको माध्यमबाट गर्भमा रहेको बच्चाको स्वास्थ्य राम्रोसँग जाँच गरिन्छ । यस परीक्षणमा भ्रूणको शरीरका सबै अंगहरूको गहिरो परीक्षण हुन्छ। एनोमली स्क्यानले प्लेसेन्टाको अवस्था पत्ता लगाउँदछ र एमनियोटिक तरल पदार्थको मात्रा र बच्चाको विकासको बारेमा जानकारी जाँच गर्दछ।
यस विशेष अल्ट्रासाउन्डमा भ्रूणको मस्तिष्क, मुटु, अनुहार, पेट, आन्द्रा, मिर्गौला र मेरुदण्ड आदिको विस्तृत परीक्षण गरिन्छ। एनोमली स्क्यान मार्फत, डाक्टरले गर्भमा रहेको बच्चाको नाभी र प्लेसेन्टाको अवस्था पनि जाँच गर्दछन् र आमाको पेटमा बच्चाको चाल पनि पत्ता लगाउँदछन्। यस परीक्षणको क्रममा बच्चाको स्वास्थ्यमा कुनै समस्या देखिएमा चिकित्सकले समयमै उपचार गर्छन् ।
यो परीक्षण सिनियर रेडियोलोजिष्ट / अल्ट्रासाउन्ड विशेषज्ञ (सोनोग्राफर) द्वारा गरिन्छ। यस परीक्षण मार्फत बच्चाको सम्पूर्ण शरीरको जाँच गरी उसको स्वास्थ्य अवस्था पत्ता लगाइन्छ। यस परीक्षणबाट बच्चालाई भविष्यमा स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित कुनै समस्या छ कि छैन भन्ने पनि थाहा हुन्छ । बच्चाको शरीरका यी भागहरू विसंगति स्क्यान वा मध्य गर्भावस्था स्क्यान मार्फत विस्तृत जाँच गरिन्छ। अनोमली स्क्यान मार्फत, गर्भमा हुर्किरहेको बच्चाको स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित सानातिना समस्याहरू पनि जाँच गरिन्छ।
मुख्य गरी गर्भमा रहेको शिशुको स्वास्थ्य अवस्था थाहा पाउन, गर्भमा रहेका बच्चा जुम्ल्याहा छन् कि छैनन् भनी जाँच्न , बच्चा मा जन्म दोष पत्ता लगाउन, बच्चाको शरीरका अंगहरूको विकासको अवस्था बारे जानकारी प्राप्त गर्न, क्रोमोसोमलगायतका जेनेटिक समस्याहरूको सम्भावना जान्न गरिने परिक्षण पछिल्लो समयमा स्त्री तथा प्रसुती रोग विशेषज्ञहरुले अनिवार्य रुपमा गर्ने गरेका छन् ।
एनोमली स्क्यान वा मध्य गर्भावस्था परीक्षण मार्फत, सोनोग्राफरहरूले गर्भमा रहेको बच्चाको शरीरमा टाउको र मस्तिष्क बारे ९८ प्रतिशत जानकारी, अनुहार र ओठको बारेमा ७५ प्रतिशत जानकारी, अंगहरूको विकासको बारेमा ६० प्रतिशत सही जानकारी, स्पाइनल समस्याहरूको बारेमा ९० प्रतिशत जानकारी, मृगौला सम्बन्धी समस्या बारे ८४ प्रतिशतसम्म जानकारी, मुटु सावन्धी समस्या बारे ५० प्रतिशत जानकारी सहज रुपमा पत्ता लगाउन सक्छन् ।
काठमाडौंका तथा मोफसलका केहि ठुला अस्पतालहरुमा यो सेवा उपलब्ध रहेको छ । नेपालको निजि क्षेत्रको अग्रणि अस्पताल ॐ हस्पिटल एण्ड रिसर्च सेन्टरले पनि यो सेवा एक दशक अघिदेखि प्रदान गर्दै आएको छ । पछिल्ला प्रविधिहरु भित्र्याउने क्रममा ॐ हस्पिटलले हालसालै फोर डी अल्ट्रासाउण्ड मेसिन भित्र्याएको छ । सिनियर कन्सल्ट्यान्ट रेडियोलोजिष्ट हरि किशोर श्रेष्ठले दिनभर यो सेवा प्रदान गर्दै आउनुभएको छ । नेपालभरमा फोर डी अल्ट्रासाउण्ड मेसिन प्रयोग गर्ने ॐ अस्पताल पहिलो अस्पताल हो । यस सेवाले मातृशिशु उपचारमा विशेष ख्याती कमाएको ॐ अस्पतालको सेवालाई थप सवलीकरण गरेको छ ।
सफल नेपाल
