अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेनलाई सैन्य सहायता स्थगित गरेका छन्।
उनले किएभलाई रुससँग शान्ति वार्तामा सहमत हुन दबाब दिएका छन् र युरोपलाई आफ्नो रक्षा बढाउन आठ खर्ब युरोको योजना सार्वजनिक गर्न प्रेरित गरेका छन्।
यो कदम युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमर जेलेन्स्की र ट्रम्पबीचको आश्चर्यजनक सार्वजनिक झडपको केही दिनपछि आएको हो । ट्रम्पले युद्धलाई चाँडै अन्त्य गर्न खोजिरहेका छन्।
क्रेमलिनका प्रवक्ता दिमित्री पेसकोभले अमेरिका–युक्रेन सहायता निलम्बन ‘शान्तिका लागि सबैभन्दा राम्रो योगदान’ हो भन्दै यसले किएभ शासनलाई शान्ति प्रक्रियामा धकेल्न सक्ने बताएका हुन्।
अमेरिकी हतियारहरूको आपूर्तिमा कुनै पनि अवरोधले युद्ध क्षेत्रमा युक्रेनको रुसी आक्रमणलाई पछाडि धकेल्ने सम्भावनालाई तुरुन्तै कमजोर बनाउनेछ ।
यसअघि सोमबार पत्रकारहरूले सोधपुछ गर्दा ट्रम्पले रोक लगाउन अस्वीकार गर्नुभएको थियो तर ह्वाइट हाउसका एक अधिकारीले नाम नछाप्ने सर्तमा सहायता रोकिने बताए ।
‘राष्ट्रपतिले आफू शान्तिमा केन्द्रित रहेको स्पष्ट पार्नुभएको छ । हामीलाई हाम्रा साझेदारहरू पनि त्यो लक्ष्यप्रति प्रतिबद्ध हुन आवश्यक छ,’ ह्वाइट हाउसका अधिकारीले सोमबार बेलुका भने, ‘यसले समाधानमा योगदान गरिरहेको छ भनेर सुनिश्चित गर्न हामी हाम्रो सहायता रोकिरहेका छौँ र समीक्षा गर्दैछौं।’
युरोपेली आयोगका प्रमुख उर्सुला भोन डेर लेयनले केही घण्टापछि युरोपको रक्षाका लागि करिब आठ खर्ब युरो जुटाउने र युक्रेनलाई ‘तत्काल’ सैन्य सहयोग उपलब्ध गराउन सहयोग गर्ने पाँच भागको योजना प्रस्तुत गरे।
‘यो युरोपका लागि एक महत्त्वपूर्ण समय हो र हामी तयार छौँ,’ लेयेनले ब्रसेल्समा मङ्गलबार बिहान घोषणा गर्दै भने।
निलम्बनपछि बेलायतले पनि युक्रेनलाई आफ्नो समर्थन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ। प्रधानमन्त्री कियर स्टार्मरले युक्रेनमा शान्ति सुनिश्चित गर्न ‘लेजर–केन्द्रित’ भएको उहाँका सहायक एन्जेला रेनरले बताए।
विनाशकारी
वासिङ्टनमा कांग्रेसका डेमोक्रेटहरूले तुरुन्तै यो निलम्बनलाई खतरनाक र गैरकानूनी भएको आरोप लगाए ।
‘मेरा रिपब्लिकन सहकर्मीहरूले पुटिनलाई युद्ध अपराधी भनेका छन् र युक्रेनलाई निरन्तर समर्थन गर्ने वचन दिएका छन्, उनीहरूले राष्ट्रपति ट्रम्पलाई यो विनाशकारी र गैरकानूनी रोकावटलाई तुरुन्त हटाउन माग गर्नुपर्छ,’ सदनको विदेश मामिला समितिका शीर्ष डेमोक्रेट ग्रेगरी मिक्सले भने।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले किएभलाई सैन्य सहायता स्थगित गर्ने निर्णय गरेपछि मङ्गलबार युक्रेनीहरूले आश्चर्य व्यक्त गर्दै यो कदम क्रेमलिनको हातमा गएको बताएका छन्।
वासिङ्टनले किएभलाई सैन्य सहायता रोकेको बेला उत्तर कोरिया र इरानले रुसलाई सैन्य सहायता नरोकेको युक्रेनी मिडिया टिप्पणीकार डेनिस काजान्स्कीले बताए।
ट्रम्पले जेलेन्स्कीको अवज्ञालाई अब ‘धेरै सहन’ नसक्ने चेतावनी दिएका छन् र युक्रेनी नेताले अमेरिकी समर्थनका लागि ‘बढी आभारी’ हुनुपर्ने बताउनुभएको छ। ह्वाइट हाउसमा बोल्दै ट्रम्पले मस्कोसँग युद्धविराम सम्झौताबिना जेलेन्स्की ‘धेरै लामो समयसम्म रहनु हुनेछैन’ भने।
न्युयोर्क टाइम्सका अनुसार यो रोक तुरुन्तै लागू भएको छ र युक्रेनलाई पठाइने सयौँ करोड डलरका हतियारहरूलाई असर गरेको छ।
जेलेन्स्कीले आफ्नो तर्फबाट सोमबार युद्ध ‘एकदमै चाँडो’ अन्त्य गर्न खोजिरहेको बताए।
जेलेन्स्कीले सन् २०१४ मा युक्रेनमा आक्रमण गरी सन् २०२२ मा द्वन्द्व विस्तार गरेको रुसलाई शान्तिका लागि गम्भीर नभएको आरोप लगाउनुभएपछि उक्त टिप्पणी आएको हो ।
उनले कडा सुरक्षा ग्यारेन्टी युद्ध अन्त्य गर्ने एक मात्र उपाय हो भनी जोड दिए।
तर ट्रम्पको स्थितिले अमेरिकाको युक्रेन समर्थनलाई उल्टो पारेको छ र वासिङ्टनका सहयोगीहरू व्यापक रूपमा चिन्तित छन् । साथै उनीहरू रुसतर्फ अमेरिका घुमिरहेको सम्भावनाप्रति सतर्क छन् ।
लन्डनमा सप्ताहन्तको सङ्कट वार्तापछि बेलायत र फ्रान्सले ‘हावामा, समुद्रमा र ऊर्जा पूर्वाधारमा’ एक महिनाको युक्रेन–रुस युद्धविराम कसरी प्रस्ताव गर्ने भन्नेबारे अनुसन्धान गरिरहेका छन् ।
‘छलफलहरू अझै पनि ‘पहिलो चरण’ मा केन्द्रित छन्,’ जेलेन्स्कीले भने, ‘युद्ध समाप्त गर्ने सम्झौता धेरै, धेरै टाढा छ ।’
उनको यस्तो टिप्पणीले ट्रम्पलाई क्रुद्ध बनाएको थियो ।
जमिनमा युक्रेनी अधिकारीहरूले मोर्चाबाट करिब १३० किलोमिटरको दूरीमा एक सैन्य तालिम सुविधामाथि रुसी मिसाइल आक्रमणबाट मृत्यु भएको रिपोर्ट गरेका छन् ।
युद्धका कारण मार्सल लले कुनै पनि मतदानलाई निषेध गरे तापनि ट्रम्पले यसअघि सन् २०१९ देखि राष्ट्रपति रहेका जेलेन्स्कीलाई चुनाव नगर्ने ‘तानाशाह’ भनेका थिए।
जेलेन्स्कीले राजीनामा गर्न आउने दबावलाई खारेज गरे र युक्रेनलाई नेटो सदस्यता दिएमा मात्र त्यसो गर्ने आफ्नो वाचा दोहोर्याए। युक्रेनको नेटो प्रवेशलाई रुस र अब ट्रम्प नेतृत्वको संयुक्त राज्य अमेरिकाले विरोध गरेका छन्।
अमेरिका र रुसी अधिकारीहरूले युद्धको अन्त्यका लागि वार्ता गरेका छन् ।
किएभ र युरोप आफूहरूलाई छेउमा पारिएको भन्दै आक्रोशित भएका छन् र कुनै पनि सम्झौताले युक्रेनको भविष्यलाई खतरामा पार्न सक्ने डर उत्पन्न गरेको छ। रोयटर्स / रासस
