~डा.रिता श्रेष्ठ
वरिष्ठ चर्म तथा यौनरोग विशेषज्ञ
चायाले नसताइएका मानिस बिरलै होलान् । चाया प्रायः टाउकोको छालामा देखिने वाक्क, दिक्क लाग्दो र सजिलै छुटकारा नपाइने चर्म रोग हो । चाया महिलाभन्दा पुरुषलाई बढी हुने गर्छ ।
चाया पर्नुको खास कारणबारे अझै यकिन भने हुन सकेको छैन । तर, चाया हटाउन मान्छेले अनेक उपाय लगाउँछ । जसले जे सल्लाह दियो त्यही मानेर थरिथरिका स्याम्पु र घरेलु उपचार गरिरहेकै हुन्छ ।
तर, चाया पनि एक किसिमको रोग भएकाले चिकित्सकको सल्लाह लिएर उपचार गर्नु फाइदाजनक हुन सक्छ । हाम्रो टाउकोमा छाला मर्ने र नयाँ पैदा हुने क्रम निरन्तर चलिरहन्छ ।
यसरी टाउकोमा छाला मर्ने र नयाँ पैदा हुने क्रम चलिरहँदा टाउकोमा सेता, मसिना, फुस्रा दागहरू, धुलो देखिन थाल्छन् । यसैलाई हामी चाया भन्छौँ । गर्मी मौसमको तुलनामा जाडोमा चायाको समस्या बढी हुन्छ ।
चाया पर्ने कारण
कपालमा तेल धेरै हुँदा पनि चाया पर्छ । फंगसको कारण, हर्मोनमा हुने परिवर्तन, वंशाणुगत कारण, लामो समयसम्म ननुहाउनुले पनि चाया पर्छ ।
यस्तै घाममा धेरै बस्दा, टाउकोमा धेरै पसिना आउने भएमा, टाउकोलाई गुम्स्याएर राख्दा, चाया परेको व्यक्तिको कपाल कोर्ने ब्रस तथा काईंयो प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ । अरुले प्रयोग गरेको टावेल प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ ।
कपालमा विभिन्न रसायन तथा विद्युतीय उपकरणको अत्यधिक प्रयोग गर्दा पनि चाया पर्छ । चिसो मौसम, लामो समयदेखिको तनाव, थकान र चिन्ताले पनि चाया पर्ने हुन्छ ।
कस्तो अवस्थामा डाक्टरलाई देखाउने ?
चायाका कारण टाउकोमा घाउ बन्ने समस्या हुन्छ । यस्तै धेरै चिलाउँदा पनि समस्या हुन्छ । टाउकोमा केही भागको छाला खुइलिन थाल्दा पनि तुरुन्तै डाक्टरलाई देखाउनु पर्छ ।
कपाल निरन्तर धेरै मात्रामा झर्न थाल्यो भने छाला रोग विशेषज्ञलाई देखाउनुपर्छ । यसरी जाँच गराउँदा त्यसको अवस्था, गहिरो प्रभाव तथा कुन किसीमको उपचार गर्ने भनेर सहज हुन्छ । अन्यथा धेरै सकस हुन्छ ।
बच्ने उपाय के के हुन् ?
– टाउको कम्तिमा हप्तामा तीन पटक नुहाउने ।
– नुहाउनुभन्दा पहिला तेल लगाउने ।
– धेरै घाममा खाली टाउको नबस्ने ।
– सुख्खा हुन नदिन नुहाएपछि नरिवलको तेल वा सेरम लगाउने ।
– धेरै चाया परेको छ भने दिनदिनै नुहाउने ।
– राम्रो खालको स्याम्पुको प्रयोग गर्ने, धेरै स्याम्पु परिवर्तन नगर्ने ।
– सेल्सन, किटेकोनाजोल स्याम्पुको प्रयोग गर्ने ।
काठमाडौं चावहिलस्थित ॐ हस्पिटल एण्ड रिसर्च सेन्टरमा कार्यरत डा. रिता श्रेष्ठसँग सफल नेपालकालागि दुर्गा कुसुमले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंश।
